Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңның 14-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.
1. Сатып алушы өзіне азық-түлікке жатпайтын тауар берілген кезден бастап он төрт күн ішінде, егер сатушы (дайындаушы) неғұрлым ұзақ мерзім жарияламаса, сатып алынған тауарды сатып алу орнында немесе сатушы (дайындаушы) хабарлаған өзге де орындарда бағасында айырма болған жағдайда сатушымен қажетті қайта есеп айырыса отырып, басқа мөлшердегі, нысандағы, габариттегі, пішіндегі, түстегі, жиынтықталымдағы және осы тәріздегі соған ұқсас тауарға не тараптардың келісімі бойынша басқа тауарға айырбастауға құқылы.
Айырбастау осы Заңның 30-бабына сәйкес жүргізіледі.
2. Сатушыда (дайындаушыда) айырбастауға қажетті тауар болмаған жағдайда сатып алушы сатып алынған тауарды сатушыға (дайындаушыға) қайтарып беруге және оған төленген ақшалай соманы қайтарып алуға құқылы.
3. Егер шартта өзгеше көзделмесе, тауарды сатып алу орны айырбастау немесе қайтарып беру орны болып табылады.
Қазақстан Республикасының Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңының 14-бабына түсініктеме
Қазақстан Республикасының Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңының осы бабы тұтынушылардың тиісті сападағы тауарды айырбастау немесе қайтару құқығын реттейді.
Осы баптың бірінші тармағы сатып алушының оған азық-түлік емес тауарды берген сәттен бастап 14 күн ішінде сатып алынған тауарды тараптардың келісімі бойынша басқа көлемдегі, пішіндегі, өлшемдегі, стильдегі, түстердегі, жинақтаудағы және сол сияқтылардағы ұқсас тауарға не басқа тауарға айырбастауға құқығы бар екенін белгілейді. Бұл ретте сатушы тауарды ұқсас тауарға айырбастауға немесе айырбастау үшін қажетті тауар болмаған жағдайда ақшалай қаражатты қайтаруға тиіс.
Осы баптың екінші тармағы сатушыда (дайындаушыда) айырбастау үшін қажетті тауар болмаған кезде сатып алушы сатып алынған тауарды сатушыға (дайындаушыға) қайтаруға және ол үшін төленген ақшалай соманы алуға құқылы екенін белгілейді.
Осы баптың үшінші тармағы, егер шартта өзгеше көзделмесе, тауарды айырбастау немесе қайтару орны тауарды сатып алу орны болып табылатынын белгілейді.
Осы баптың ең маңызды тармағы тұтынушының 14 күн ішінде тиісті сападағы тауарды айырбастау немесе қайтару құқығын белгілейтін бірінші тармақ болып табылады. Бұл дегеніміз, сатып алушы тауарды көрсетілген мерзімде себепсіз қайтара алады, бұл тұтынушылардың құқықтарын қорғау деңгейін едәуір арттырады. Сонымен қатар, бұл тармақ Тұтынушыға өзіне қолайлы нұсқаны таңдауға мүмкіндік беретін тараптардың келісімі бойынша тауарды басқа көлемдегі, пішіндегі, өлшемдегі, стильдегі, түстердегі, жинақтаудағы және сол сияқтылардағы ұқсас тауарға немесе басқа тауарға айырбастау мүмкіндігін көздейді.
ҚР Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңының 14-бабына тағы бір түсініктеме
14-бап, Егер сатушы (дайындаушы) неғұрлым ұзақ мерзім белгілемесе, тұтынушыларға тауарды берген сәттен бастап он төрт күн ішінде тиісті сападағы тауарды айырбастау немесе қайтару құқығын береді.
Осы баптың 1-тармағына сәйкес тұтынушы сатып алынған тауарды баға айырмасын қайта есептеуді ескере отырып, тараптардың келісімі бойынша басқа мөлшердегі, нысандағы, габариттегі, стильдегі, түстердегі, жинақтаудағы және сол сияқтылардағы ұқсас тауарға немесе басқа тауарға айырбастауға құқылы. Айырбастау тауарларды айырбастау тәртібі мен шарттарын реттейтін 30-бапқа сәйкес жүзеге асырылады.
14-баптың 2-тармағында егер сатушының (дайындаушының) айырбастауға қажетті тауары болмаса, тұтынушы сатып алынған тауарды қайтарып алуға және ол үшін төленген ақшалай соманы алуға құқылы екендігі көзделеді.
14-баптың 3-тармағына сәйкес, егер шартта өзгеше көзделмесе, тауарды айырбастау немесе қайтару орны тауарды сатып алу орны болып табылады. Бұл дегеніміз, Тараптар сатып алу орнынан басқа тауарды айырбастау немесе қайтару орны туралы келісе алады.
Айта кету керек, бұл мақала тиісті сапалы тауарларға, яғни нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес келетін және ақаулары жоқ тауарларға қолданылады. Бұл дегеніміз, сапалы тауарды айырбастау немесе қайтару құқығы тұтынушыларға тек тауардың кемшіліктеріне байланысты емес олардың талғамдарын, қалауларын немесе қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында беріледі.