Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңның 35-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.
1. Тұтынушы орындалған жұмыстан (көрсетілген қызметтен) кемшіліктер табылған кезде өз таңдауы бойынша:
1) орындалған жұмыстағы (көрсетілген қызметтегі) кемшіліктерді өтеусіз жоюды;
2) орындалған жұмыс (көрсетілген қызмет) үшін сыйақыны тиісті мөлшерде азайтуды;
3) сапасы дәл сондай біртектес материалдан басқа затты өтеусіз жасап беруді немесе жұмысты қайта орындауды (қайта қызмет көрсетуді);
4) тұтынушылардың кемшіліктерді жою құқығы шартта көзделгенде, оларды жоюға арналған өз шығыстарын өтеуді талап етуге құқылы.
2. Егер орындаушы орындалған жұмыстағы (көрсетілген қызметтегі) кемшіліктерді белгіленген мерзімде жоймаса не егер жұмыста (көрсетілетін қызметте) шарт талаптарынан ауытқулар немесе жұмыстағы (көрсетілетін қызметтегі) өзге де кемшіліктер айтарлықтай және жойылмайтындай болса, тұтынушы шартты бұзуға және залалды өтеуді талап етуге құқылы.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында белгіленген талаптар – жұмысты (қызметті) қабылдаған кезде немесе оны орындау (көрсету) не Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде белгіленген мерзімдер ішінде пайдалану барысында кемшіліктер табылған жағдайда, ал жұмысты (көрсетілетін қызметті) қабылдаған кезде кемшіліктерді табу мүмкін болмаған жағдайда – кепілді мерзім ішінде, жасырын кемшіліктер табылған жағдайда – бір жыл ішінде, ғимараттармен және құрылыстармен байланысты жұмыстарға қатысты, сондай-ақ жұмыс түріне қарамастан – орындаушы қасақана жасырған кемшіліктерге қатысты жұмыстарды қабылдап алу күнінен бастап үш жыл ішінде қойылуы мүмкін.
Жұмыстың (көрсетілген қызметтің) тұтынушының өзінің және басқа да адамдардың өміріне немесе денсаулығына қауіп төндіруі мүмкін кемшіліктерін өтеусіз жою туралы талапты тұтынушы немесе оның құқық мирасқоры жұмысты (көрсетілген қызметті) қабылдаған кезден бастап үш жыл ішінде қоюы мүмкін.
Мұндай талап бұл кемшіліктердің қашан табылғанына қарамастан, оның ішінде кепілді мерзімі аяқталғаннан кейін анықталған кезде де қойылуы мүмкін.
4. Жұмыстағы (көрсетілетін қызметтегі) оны орындау (көрсету) барысында табылған кемшіліктер және орындалған жұмыстағы (көрсетілген қызметтегі) кемшіліктер, егер шартта өзгеше мерзім белгіленбесе, тиісті талап қойылған кезден бастап күнтізбелік он күн ішінде жойылуға тиіс.
Кемшіліктерді жоюдың тұтынушы тағайындаған немесе тараптармен келісілген мерзімі шартта жазылады.
5. Жұмысты орындауды (қызмет көрсетуді) бастау және аяқтау мерзімдерін бұзғаны үшін, сондай-ақ жұмыстағы (көрсетілетін қызметтегі) кемшіліктерді жою мерзімдерін бұзғаны үшін орындаушы, егер шартта, Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, мерзімін өткізіп алудың әрбір күні үшін жұмыс (көрсетілетін қызмет) құнының бір пайызы мөлшерінде тұрақсыздық айыбын төлеуге тиіс.
6. Шартта көзделген кепілдік мерзімі екі жылдан (жылжымайтын мүлікке бес жылдан) кем болған және жұмыстың (көрсетілген қызметтің) кемшіліктерін тұтынушы кепілдік мерзім өткеннен кейін, бірақ екі жыл (жылжымайтын мүлікке бес жыл) шегінде тапқан жағдайларда, егер тұтынушы осындай кемшіліктердің жұмыстың (көрсетілген қызметтің) нәтижесін өзі қабылдап алғанға дейін немесе ол кезге дейін пайда болған себептер бойынша туындағанын дәлелдесе, осы баптың 1-тармағында көзделген талаптарды қоюға құқылы.
7. Жұмыстың (көрсетілген қызметтің) елеулі кемшіліктері табылған жағдайда, тұтынушы кемшіліктердің жұмыстың (көрсетілген қызметтің) нәтижесін өзі қабылдап алғанға дейін немесе ол кезге дейін пайда болған себептер бойынша туындағанын дәлелдесе, орындаушыға кемшіліктерді өтеусіз жою туралы талап қоюға құқылы. Бұл талап, егер осындай кемшіліктер жұмыстың (көрсетілген қызметтің) нәтижесін қабылдап алған күннен бастап екі жыл (жылжымайтын мүлікке қатысты бес жыл) өткеннен кейін, бірақ жұмыстың (көрсетілген қызметтің) нәтижесіне белгіленген кепілдік мерзімі шегінде немесе егер кепілдік мерзімі белгіленбесе, жұмыстың (көрсетілген қызметтің) нәтижесін қабылдап алған күннен бастап он жыл ішінде табылған болса, қойылуы мүмкін.
Қазақстан Республикасының Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңының 35-бабына түсініктеме
Тұтынушы шартта немесе заңда белгіленген кепілдік мерзімі ішінде орындалған жұмыстың (көрсетілген қызметтің) сапасына талаптар қоюға құқылы.
Егер орындалған жұмыстағы (көрсетілген қызметтегі) кемшіліктер кепілдік мерзімі өткеннен кейін анықталса, онда егер бұл кемшіліктер жұмысты (қызметті) тиісінше пайдаланбау немесе оны пайдалану салдарынан туындаған болса, тұтынушы әлі де талаптар қоюға құқылы.
Тұтынушы белгіленген мерзім ішінде орындалған жұмыстағы (көрсетілген қызметтегі) кемшіліктерді жоюды не кемшіліктерді жою үшін жаңа мерзім тағайындауды талап етуге құқылы.
Егер орындалған жұмыс (көрсетілген қызмет) шартта айқындалған талаптарға сәйкес келмеген жағдайда, тұтынушының жұмысты толық көлемде орындау (Қызмет көрсету) туралы немесе қосымша жұмыстарды орындау (Қосымша қызметтер көрсету) туралы талаптар қоюға құқығы бар.
Егер шартта өзгеше белгіленбесе, тұтынушы жұмысты орындау (Қызмет көрсету) үшін белгіленген мерзім ішінде жұмысты толық көлемде орындауды (қызмет көрсетуді) талап етуге құқылы.
Жұмысты уақтылы орындамаған (қызмет көрсеткен) жағдайда тұтынушы осыған байланысты өзіне келтірілген залалдың орнын толтыруды талап етуге құқылы.
Егер орындалған бота (қызмет) Шартта көрсетілген талаптарға сәйкес келмесе, тұтынушы жұмысқа (қызметке) бағаны төмендетуді талап етуге құқылы. Сондай-ақ, тұтынушы мүмкіндігінше кемшіліктерді түзетуге байланысты шығындарды өтеуді талап ете алады. Кемшіліктерді түзету мүмкін болмаған жағдайда, тұтынушы жұмысты (қызметті) ауыстыруды немесе қолма-қол ақшаны қайтаруды талап ете алады.
Егер Шарттың талаптары бұзылған болса немесе тұтынушылық құқықтар бұзылған болса, тұтынушы Орындаушының әрекеттеріне сот тәртібімен шағымдана алады.
Тұтастай алғанда, Қазақстан Республикасы Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңның 35-бабы орындалған жұмыста немесе қызметте кемшіліктер анықталған кезде тұтынушының құқықтарын айқындайды. Тұтынушы кемшіліктерді жоюды, шығындарды өтеуді, жұмысты немесе қызметті ауыстыруды немесе ақшаны қайтаруды талап етуге құқылы. Егер тұтынушы орындалған жұмыстың немесе қызметтің сапасына риза болмаса және оларды түзету немесе қосымша орындау арқылы өз талаптарын қанағаттандыра алмаса, ол сапасыз жұмыс немесе қызмет нәтижесінде өзіне келтірілген залалды өтеуді талап етуі мүмкін. Бұл жағдайда Қазақстан Республикасының Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңы тұтынушының құқықтары мен оның мүдделерін қорғауға кепілдік береді.