Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңның 42-1-бабының қолданыстағы редакциясы түсініктемелермен.
1. Тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды:
1) уәкілетті орган, тұтынушылардың құқықтарын қорғау саласындағы функцияларды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар, сот;
2) тұтынушылық дауларды сотқа дейінгі реттеу субъектілері;
3) тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктері, қауымдастықтар (одақтар), заң консультанттары палатасының мүшелері болып табылатын және заң көмегін көрсететін заң консультанттары және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де тұлғалар қамтамасыз етеді.
2. Тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау жүйесі тұтынушылардың құқықтарын тиімді қорғауды қамтамасыз ететін мынадай дәйекті іс-шаралар кешенін қамтиды:
1) тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзушылықтардың алдын алу жөніндегі профилактикалық шаралар (консультация беру, қоғамдық бақылау, өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мәселелерінде тұтынушыларды ағарту және олардың құқықтық сауаттылығын арттыру, осы Заңның 33-2-бабына сәйкес уәкілетті орган және тұтынушылық дауларды сотқа дейінгі реттеу субъектілері туралы ақпаратты орналастыру);
2) Қазақстан Республикасының тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы заңнамасында көзделген, тұтынушының құқықтары мен заңды мүдделерін бұзған сатушының (дайындаушының, орындаушының) оның құқықтары мен заңды мүдделерін қалпына келтіру мәселесін реттеу;
3) тұтынушылық дауды сотқа дейінгі тәртіппен қарау кезінде тұтынушылардың бұзылған құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау және қалпына келтіру, тауардың (жұмыстың, көрсетілетін қызметтің) кемшіліктері салдарынан келтірілген залалды (зиянды) өтеу;
4) тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзған сатушыларды (дайындаушыларды, орындаушыларды) жауаптылыққа тарту;
5) сотта тұтынушылардың бұзылған құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау және қалпына келтіру, тауардың (жұмыстың, көрсетілетін қызметтің) кемшіліктері салдарынан келтірілген залалды (зиянды) өтеу.
Қазақстан Республикасының Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңының 42-1-бабына түсініктеме
Қазақстан Республикасының Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңының 42-1-бабы тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың институционалдық жүйесін айқындайды. Осы баптың бірінші тармағына сәйкес тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды уәкілетті орган, мемлекеттік органдар, сот, тұтынушылық дауларды сотқа дейінгі реттеу субъектілері, тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктері, қауымдастықтар, заң консультанттары және Қазақстан Республикасының заңнамасында көрсетілген басқа да адамдар қамтамасыз етеді.
42-1-баптың екінші тармағында тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау жүйесі тұтынушылардың құқықтарын тиімді қорғауға бағытталған бірқатар іс-шараларды қамтитыны айқындалады. Бұл іс-шаралар алдын алу шараларынан бастап жауапкершілікке дейінгі барлық кезеңдерді қамтиды. Олар тұтынушыларға бұзылған жағдайда өз құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауға және қажет болған жағдайда өтемақы алуға мүмкіндік береді. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау жүйесінің ерекшелігі-ол уәкілетті орган, мемлекеттік органдар, соттар, тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктері, заң кеңесшілері және басқа да адамдар сияқты құқықтар мен заңды мүдделерді қорғаудың әртүрлі арналарын қарастырады. Осылайша, Қазақстан Республикасының Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы Заңының 42-1-бабы Қазақстан Республикасында тұтынушылардың құқықтарын тиімді қорғауды қамтамасыз ету үшін өте маңызды құрал болып табылады.